دلیلی نداره که شمارش جنگهای جهانی رو همون جوری انجام بدیم که اروپاییها انجام می‌دن. اینکه یک قدرت نظامی اوج بگیره و هوس کشورگشایی به سرش بزنه و سعی کنه همه کشورها رو تسخیر کنه برای ما ایرانیها چیز جدیدی نیست. کاری که آلمان نازی کرد. فقط در دو جنگ جهانی اخیر کشورها و قدرتهای مورد تهاجم با هم متحد شدن و درمقابل مهاجم ایستادند و اون رو سر جاش نشوندند. اما مثلا در مقابل حمله مسلمانان به کشورهای همسایه و تلاش آنها برای کشورگشایی هرگز اتحادی شکل نگرفت و اونها تونستن تک به تک قدرتهای دیگه رو شکست بدن و بخش بزرگی از دنیا رو صاحب بشن. یا مثلا در دوران اوج‌گیری تهاجم مغولها اگر حکومتهای ایرانی و چینی قدیم‌تر به طور متحد جلوی اونها می‌ایستادن سرنوشت جهان چه بسا عوض می‌شد. شاید به دلیل کندی و سختی خبررسانی و ارتباطات بین حکومتها چنین اتحادی خیلی به دشواری میسر بوده است اما در هر حال چنین اتحادهایی به شکل مؤثر هیچگاه شکل نمی‌گرفت. شاید اگر اتحادی در مقابل مهاجمان آلمانی در سال ۱۹۳۹ شکل نمی‌گرفت امروز نقشه دنیا جور دیگری بود. با این حساب جهانگیریهایی که ایران به چشم دیده است از دوران اسکندر و اعراب و مغولان هر یک جنگی جهانی بوده است که مهاجم اصلی توانسته قدرت خود را بر دیگران تحمیل کند و برای سالهای طولانی نقشه جغرافیای سیاسی را به شکلی جدید تبدیل کند. حتی پیش از آن شاید شکل گیری حکومتهایی فراگیر مانند هخامنشیان یا رومیان باستان نیز چنین بوده‌اند و اتحادی در مقابلشان برای مبارزه و محدود کردن آنها و باز داشتنشان از تشکیل یک حکومت بسیار گسترده به صورت مؤثر شکل نگرفت. با این حساب ما ایرانیان دست کم پنج جنگ جهانی بزرگ را در طی چند هزار سال تجربه کرده‌ایم که همه آنها تأثیرات مخرب و نابودکننده‌ای بر این سرزمین به جا گذاشته‌اند.

دریافت نسخه پی دی اف